ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
Η γνώση μας για το δομημένο περιβάλλον της αρχαίας Αθήνας προέρχεται κυρίως από τα μνημεία που βρίσκονται σε οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους και είναι ευρέως γνωστά και καλά μελετημένα (Παρθενώνας, Αρχαία Αγορά κτλ). Ποιος ήταν όμως ο ιστός της αρχαίας πόλης; Τι έφεραν στο φως οι μεγάλες ανασκαφές για τα δημόσια έργα και οι μικρότερης κλίμακας εκατοντάδες επεμβάσεις σε οικόπεδα ιδιωτών; Με στόχο να στραφεί η έρευνα στις λεγόμενες σωστικές ανασκαφές και στην αστική αρχαιολογία, το Δίπυλον δημιούργησε μια πρωτότυπη, ανοιχτής πρόσβασης διαδικτυακή πλατφόρμα για τη διάσωση και διάδοση του αρχαιολογικού πλούτου της Αθήνας. Η πλατφόρμα ενημερώνεται τακτικά με νέα δεδομένα της έρευνας, παρακολουθώντας τις δημοσιεύσεις ανασκαφικών εκθέσεων σε αρχαιολογικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων.
Κατά την πρώτη φάση του έργου (2018–2022) χαρτογραφήθηκε έκταση 6,7 τ. χλμ. του αστικού ιστού, εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων. Η έκταση αυτή περιλάμβανε το τμήμα της αρχαίας πόλης που οριοθετούνταν από τη Θεμιστόκλεια οχύρωση και το Βαλεριάνειο τείχος, καθώς και μια περιμετρική ζώνη πλάτους 500 μέτρων πέραν αυτών. Κατά τη δεύτερη φάση του έργου (2023-2025) η περιοχή κάλυψης του χάρτη διευρύνθηκε, περιλαμβάνοντας πλέον περιοχές στα βορειοδυτικά του αστικού κέντρου ως την Ακαδημία Πλάτωνος και τον Κηφισό, και στα νοτιοδυτικά ως τον Πειραιά και το Φάληρο. Έτσι, η νέα χαρτογραφημένη περιοχή εκτείνεται στα όρια των Δήμων Αθηναίων και Πειραιά, καθώς και των ενδιάμεσων περιοχών Ταύρου, Μοσχάτου, Καλλιθέας και Αγίου Ιωάννη Ρέντη, καταλαμβάνοντας συνολική έκταση 63,9 τ. χλμ.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της έρευνας αποδελτιώνονται σε δίγλωσση (ελληνικά/αγγλικά) γεωχωρική βάση δεδομένων στοιχεία από περίπου 170 έτη αρχαιολογικών επεμβάσεων στον αστικό χώρο. Η βάση περιλαμβάνει 2.351 ανασκαφικές θέσεις, 1.024 ανασκαφικά σχέδια και 2.574 βιβλιογραφικές παραπομπές. Με τη βοήθεια των Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS) και συναφών διαδικτυακών τεχνολογιών (web-mapping), τα αρχαιολογικά και γεωχωρικά δεδομένα ενσωματώθηκαν στη δημιουργία του πρώτου ψηφιακού χάρτη της ιστορικής τοπογραφίας της Αθήνας και των ενδιάμεσων περιοχών ως τον Πειραιά. Η διαδικτυακή πλατφόρμα παρέχει τη δυνατότητα διενέργειας απλών και σύνθετων αναζητήσεων πληροφοριών, βάσει του είδους και της χρονολόγησης των αρχαιολογικών καταλοίπων. Τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να ανιχνεύσει το παρελθόν της «αθέατης» Αθήνας από την αρχαιότητα ως και τη νεότερη εποχή.
To έργο «Χαρτογραφώντας τις Αρχαιότητες των Αθηνών» υλοποιείται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, τελεί υπό την Αιγίδα του Δήμου Αθηναίων και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO και υλοποιείται με τη γενναιόδωρη στήριξη των ιδρυμάτων The Packard Humanities Institute (PHI), Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), και της Αιγέας ΑΜΚΕ.
Ακολουθήστε τους παρακάτω συνδέσμους για να επισκεφθείτε τον ιστότοπο του έργου και τον ψηφιακό χάρτη που δημιούργησε το Δίπυλον.
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ
ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ
